Anna Steinsen, stjórnarformaður UN Women á Íslandi.
Þegar ég var yngri átti ég fyrirmynd. Ég vissi ekki á þeim tíma að hún væri fyrirmyndin mín enda var ég ekkert sérstaklega að pæla í því. Þetta var og er systir mín, 12 árum eldri og íþróttakona. Æfði handbolta, fótbolta og badminton.
Arna systir komst í landsliðið í handbolta og fótbolta og varð seinna meir fyrsta konan til að þjálfa unglingalandslið kvenna í fótbolta. Aldrei pældi ég í þessu, svona var þetta bara en fyrir framan mig var mín helsta fyrirmynd í íþróttum.
Í þá daga, kringum 1985, var landsliði kvenna í fótbolta komið á laggirnar í fyrsta skipti. Svo var það lagt niður í nokkur ár því það var ekki til nægur peningur til að halda úti bæði landsliði kvenna og karla. Það þótti bara eðlilegt. Þegar landslið kvenna í fótbolta fór af stað á ný þá var enginn læknir með kvennaliðinu, bara karla liðinu. Strákarnir fengu yfirleitt meira og stelpurnar minna.
Svo fór ég sjálf að æfa íþróttir. Gerði alveg eins og systir mín, æfði handbolta, fótbolta og badminton. Komst í unglingalandsliðið og fetaði í fótspor systur minnar eins og ég gat. Hún var búin að ryðja veginn ásamt öllum íþróttakonunum sem komu á undan minni kynslóð og við héldum svo áfram. Ég man að mér fannst alveg eðlilegt að við fengjum ekki sömu góðu æfingatímana og strákarnir, fengjum ekki að spila á aðalgrasinu eins og þeir, ekki að æfa í skrúfutakkaskónum á grasinu eins og þeir og svo framvegis. En með árunum komu breytingar til hins betra.
21% atvinnukvenna í íþróttum beittar ofbeldi
Við erum komin langa leið. Í dag eru íþróttafélög, mörg hver, að gera góða hluti í að jafna hlut kvenna og karla en við erum enn langt frá því að ná jafnrétti innan íþrótta. Karlar í fótbolta fá enn miklu hærri laun heldur en konur í fótbolta. Samt leggja þau sig jafnmikið fram og eyða jafnmiklum tíma í íþróttina. Er það bara í lagi?
Í nýrri samantekt UN Women og UNESCO um kynbundið ofbeldi og stöðu kvenna innan íþrótta kemur fram að í greininni ríkir enn mikið kynjamisrétti. Ójöfn dreifing valds og fjármagns er einnig við lýði innan íþrótta, þar sem karlar skipa flestar stjórnunarstöður og íþróttamenn fá hærri laun og betri aðbúnað en íþróttakonur.
Íþróttakonur um allan heim búa enn þá við það úrelda viðhorf að þær afli íþróttafélögum og –samböndum lægri tekna og því ætti síður að fjárfesta í þeim. Skýrsla UN Women og UNESCO leiddi einnig í ljós að 21% atvinnukvenna í íþróttum voru beittar kynferðislegu ofbeldi sem barn í íþróttum. Það er tvöfalt hærra hlutfall en meðal atvinnumanna í íþróttum.
Næsta kynslóð mun læra af spænsku heimsmeisturunum
Nýverið reis spænska landslið kvenna, nýorðnar heimsmeistarar, upp gegn spænska knattspyrnusambandinu. Sættu sig ekki við orðinn hlut, settu mörk, stóðu saman og breyttu. Því nú eru hlutirnir (sem þóttu einu sinni í lagi) ekki í lagi. Þvílíkar fyrirmyndir sem þær eru fyrir ungar stelpur. Kannski gera þær sér ekki grein fyrir því, hvorki landsliðskonurnar né ungu stúlkurnar. Þær eru samt að skrifa söguna. Sú kynslóð íþróttakvenna sem kemur á eftir mun læra af þeim og halda áfram að breyta og krefjast jafnréttis og réttlætis.
Það er því ótrúlega mikilvægt að sofna ekki á verðinum. Heldur halda áfram að berjast fyrir jafnrétti, því konur eiga jafnmikinn rétt á því að ná árangri í íþróttum eins og karlar. Ekkert kyn er framar öðru og íþróttirnar eiga að endurspegla það. Á allan hátt.
Höfundur er stjórnarformaður UN Women á Íslandi
